Alergia na lateks
Alergia na lateks jest to niewłaściwa reakcja organizmu na kontakt z lateksem, który może przeniknąć do organizmu przez skórę czy błony śluzowe i może wystąpić u każdej osoby. Jednak większość przypadków wiąże się z używaniem rękawiczek lateksowych w miejscu pracy i innych przedmiotów wykonanych z lateksu. Silnie uczulają także prezerwatywy lateksowe. Wcześniej alergia na lateks występowała u osób, które pozyskiwały lateks z drzew, następnie pojawiła się u pacjentów operowanych, które miały kontakt z rękawiczkami lateksowymi. Jednak częstość występowania alergii na lateks wzrosła w momencie gdy używanie rękawiczek lateksowych przez pracowników służby zdrowia znacząco się podniosło.
Alergia na lateks zwykle pojawia się parę minut po kontakcie z przedmiotem, który zawiera lateks naturalny co w efekcie może skutkować pojawieniem się pokrzywki kontaktowej. Jest to tzw. reakcja natychmiastowa.
Inne objawy to np.
- nieżyt nosa, kichanie, katar,
- zapalenie spojówek, łzawienie.
Alergia może wystąpić również od 24 do 48 godzin i jest to reakcja opóźniona, która występuje po jakimś czasie od ekspozycji na alergen. Objawia się jako wyprysk kontaktowy alergiczny.
Natomiast długi i stały kontakt z alergenem może objawić się jako wyprysk kontaktowy z podrażnienia. A zmiany występują w miejscu kontaktu skóry z alergenem.
Ponadto może wystąpić:
· świąd, pieczenie, nadwrażliwość.
Przez wzgląd na to że lateks należy również do alergenów wziewnych to u niektórych osób może pojawić się alergiczny nieżyt nosa.
Alergia na lateks – objawy
Objawy alergii ( uczulenia ) na lateks mogą być różne, ponieważ lateks należy zarówno do alergenów wziewnych jak również do alergenów kontaktowych. Dlatego mogą wystąpić objawy skórne, a także objawy ze strony układu oddechowego. I mogą wystąpić w miejscach, gdzie skóra lub błona śluzowa miała kontakt z alergenem.
Objawy skórne to np.
- zaczerwienienie skóry,
- pokrzywka kontaktowa,
- kontaktowe zapalenie skóry,
- wysypka,
- swędzenie, pieczenie.
Dolegliwości ze strony układu oddechowego to np.
- nieżyt nosa,
- kaszel,
- katar,
- kichanie,
- duszności ( astma ).
A także:
- zapalenie spojówek,
- łzawienie oczu.
W skrajnych przypadkach może nawet wystąpić wstrząs anafilaktyczny.
Prezerwatywy
U osób nadwrażliwych na lateks w przypadku prezerwatyw u kobiet może wystąpić pokrzywka kontaktowa głównie w okolicy narządów płciowych, a także podbrzusza. Dlatego w tym przypadku dobrym wyborem są prezerwatywy poliuretanowe lub silikonowe.
Objawy uczulenia na lateks mogą wystąpić zaraz po kontakcie z alergenem, do kilkunastu minut lub mogą pojawić się dopiero po jakimś czasie. W miejscu kontaktu skóry z alergenem zazwyczaj pojawia się wysypka, której może towarzyszyć świąd czy pieczenie.
Przyczyny powstawania alergii
Alergeny lateksu łączą się z białkami skóry powodując powstanie substancji uczulających, które są zapamiętywane przez układ immunologiczny. Przy następnym kontakcie z alergenem układ odpornościowy rozpoznaje substancję i uznaje ją za niebezpieczną co w konsekwencji powoduje stan zapalny. A objawy mogą wystąpić zaraz po kontakcie z alergenem lub dopiero po jakimś czasie.
Pochodzenie lateksu
Lateks naturalny, inaczej nazywany mleczkiem kauczukowym, jest żywicowym białym sokiem pozyskiwanym z roślin kauczukodajnych. Istnieje wiele gatunków roślin, z których pozyskiwane jest mleczko kauczukowe i należą do nich: odmiany drzewiaste, gdzie otrzymuje się mleczko z kory, a także odmiany krzewiaste i zielne gdzie mleczko występuje w korzeniach i kłączach. Jednak lateks naturalny przede wszystkim uzyskuje się z kauczukowca brazylijskiego ( Hevea brasiliensis ) i jest uprawiany w krajach Azji Południowo-Wschodniej.
Mleczko kauczukowe jest to mieszanina poliizoprenu ( kauczuku ), cukrów, soli, kwasów tłuszczowych, estrów, alkoholi, a także nieduże ilości białek, które to są źródłem alergenów.
Alergeny lateksu znajdują się nie tylko w mleczku kauczukowym, są także w jego przetworach, tj. gumie i kauczuku.
Produkty z lateksu
Lateks naturalny pozyskuje się z roślin kauczukodajnych i w wyniku etapów obróbki wytwarza się z niego różne przedmioty. Produkty wykonane z lateksu są wszechobecne w życiu codziennym jak również w miejscu pracy. Istnieje wiele produktów wykonanych z lateksu od opon samochodowych aż po prezerwatywy.
Niektóre przedmioty codziennego użytku, które zawierają lateks to np.:
- obuwie gumowe, gumiaki,
- płaszcze przeciwdeszczowe,
- odzież ochronna, rękawice gumowe,
- niektóre elementy ubrania, gumki, skarpety,
- podkładki, uszczelki i opony samochodowe i rowerowe,
- materace, baloniki,
- prezerwatywy,
- opaski elastyczne,
- smoczki, zabawki dla dzieci,
- kable elektryczne.
Produkty wykonane z lateksu charakteryzuje zmienna zawartość alergenów, ponieważ w zależności od obróbki termicznej zawartość alergenów może być różna.
Alergia na lateks – osoby najbardziej narażone
Alergia na lateks może pojawić się u każdej osoby, która miała kontakt z substancją uczulającą. Jednak najczęściej dotyczy pracowników służby zdrowia, ponieważ mają częsty kontakt z tym alergenem.
Najczęściej uczulają rękawiczki jednorazowe, ponieważ wykonane są z lateksu. Ponadto osoby, które pracują w służbie zdrowia mają także kontakt z innymi produktami czy elementami gumowymi sprzętu medycznego, które zawierają w swoim składzie domieszkę lateksu.
Oprócz rękawiczek lateksowych mogą także uczulać:
- nici,
- cewniki,
- dreny,
- wenflony,
- sondy pokarmowe,
- maski chirurgiczne,
- opaski uciskowe,
- korki do fiolek,
- rurki respiratora,
- maski do inhalacji,
- bandaże elastyczne,
- inne części gumowe w narzędziach medycznych.
Narażeni są także pacjenci hospitalizowani, którzy mają częsty kontakt z tym alergenem, zwłaszcza osoby z rozszczepem kręgosłupa.
Każda dawka alergenu nawet ta najmniejsza spowoduje wystąpienie reakcji alergicznej u osób, które są uczulone na lateks.
Alergeny lateksu a reakcje krzyżowe
Osoby uczulone na zboża, trawy, brzozę, ambrozję czy bylicę są bardziej podatni na alergie na lateks, czynnikiem ryzyka jest także częsty kontakt z lateksem.
Warto także wiedzieć, że alergeny wziewne figowca Beniamina wchodzą w reakcje krzyżowe z alergenami lateksu.
Do alergii krzyżowej często dochodzi także między lateksem a owocami tzw. zespół lateksowo-owocowy.
Lateks może wchodzić w reakcję krzyżową z alergenami pokarmowymi, to znaczy że spożycie np. kiwi, awokado, banan, papaja, brzoskwinie, melony, ananas, mango, a także ziemniaki, pomidory, seler i orzechy może spowodować, że osoby uczulone na lateks mogą dostać objawów po zjedzeniu tych pokarmów.
Białka roślinne, które są zawarte w lateksie reagują krzyżowo z produktami spożywczymi.
Alergia na lateks – rozpoznanie i leczenie
W przypadku alergii na lateks należy przeprowadzić szczegółowy wywiad z osobą uczuloną i tak jak przy innych alergiach wykonuje się testy płatkowe, ( pomocne we wskazaniu alergii kontaktowej na inne substancje – reakcja opóźniona ), punktowe testy skórne i badania serologiczne.
Najlepszym jednak sposobem w zapobieganiu nieprzyjemnych objawów jest, jak w przypadku innych alergii unikanie kontaktu z alergenem.
Ważne jest aby osoby z alergią na lateks poinformowały prze zabiegiem stomatologicznym czy chirurgicznym lekarza o alergii, ponieważ mogą oni używać rękawiczek lateksowych.
Osoby uczulone powinny się wystrzegać także produktów spożywczych u których występuje reakcja krzyżowa.
Osoby uczulone na lateks powinny nosić przy sobie informację w postaci np. bransoletki, że są uczulone, ponieważ w nagłych przypadkach, kiedy osoba uczulona jest nieprzytomna, może okazać się bardzo pomocne i uchronić ją przed rękawiczkami lateksowymi czy gumowymi elementami sprzętu medycznego.