Skóra wrażliwa i alergiczna
Skóra wrażliwa jest zjawiskiem coraz częściej występującym, ponieważ chemizacja czy zanieczyszczenie środowiska powodują coraz większą ilość czynników drażniących. Bardziej narażone są kobiety.
Skóra człowieka, jest organem, który chroni przed różnymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak mikroorganizmy, środki chemiczne, promieniowanie UV, a także przed uszkodzeniami mechanicznymi. Odpowiada za wydzielanie i wchłanianie różnych substancji. Składa się z trzech warstw: naskórek, skóra właściwa i tkanka podskórna. Ponadto zawiera naczynia krwionośne, chłonne i zakończenia nerwowe.
Skóra spełnia wiele funkcji i bierze udział w:
- ochronie przed czynnikami zewnętrznymi (uszkodzenia fizyczne, mechaniczne, bakteryjne, chemiczne )
- czynnościach wydzielniczych
- regulacji cieplnej
Charakterystyka skóry wrażliwej – rodzaje
Skóra wrażliwa charakteryzuje się zmniejszoną tolerancją na czynniki środowiskowe, mechaniczne, chemiczne. Poprzez uszkodzoną barierę ochronną, posiada skłonność do nadmiernego reagowania na różne czynniki, np. zmiany temperatur, gorąco lub zimno, zanieczyszczone powietrze, kosmetyki, a nawet woda. Ponadto ma tendencje do rozszerzonych naczynek i niedoboru wody, może też pojawić się zaczerwienienie, wysypka, obrzęk czy gródki.
Rodzaje skóry wrażliwej nadwrażliwej:
- sucha – występuje często
- naczyniowa – występuje najczęściej
- tłusta – występuje rzadko
Objawy skóry wrażliwej i alergicznej
Objawy dzielimy na:
Objawy subiektywne – czyli takie, które odczuwamy i są to: uczucie ściągania, kłucia, pieczenia, swędzenia, świądu i nawet bólu.
Objawy obiektywne – czyli takie, które widać i są to: złuszczanie się skóry, rumień, przesuszenie, obrzęk, grudki.
Stopień nasilenia objawów może być różny, gdzie u jednej osoby odczucia mogą być słabo odczuwalne a u innej nie do wytrzymania.
Występowanie objawów może mieć też związek ze stresem i stanem psychicznym a istniejące choroby takie jak atopowe zapalenie skóry (AZS), łuszczyca, trądzik pospolity i różowaty, wyprysk i zapalenie łojotokowe, mogą się nasilać u osób, które posiadają skórę wrażliwą.
Skóra wrażliwa czy alergiczna – jak rozpoznać?
Skóra wrażliwa po zetknięciu z substancjami dla niej drażniącymi reaguje prawie natychmiast i objawia się podrażnieniami. Natomiast skóra alergiczna reaguje z opóźnieniem, objawy mogą wystąpić po 12 – 72 godzinach od kontaktu z substancją alergizującą. To pozwala je od siebie odróżnić.
Jakie są przyczyny powstawania skóry wrażliwej?
Dotychczas uważano, że skóra wrażliwa i przyczyny powstawania objawów nietolerancji kosmetyków związane jest z suchą skórą i atopowym zapaleniem skóry, ponieważ wynika to z uszkodzenia bariery naskórkowej. Poprzez zaburzenie funkcji ochronnej skóry następuje szybsze odwodnienie i łatwiejsze przenikanie substancji drażniących.
Jednym z przyczyn powstawania skóry wrażliwej mogą być predyspozycje genetyczne, np. osoby z atopowym zapaleniem skóry, może też mieć charakter nabyty, czyli przez kontakt z kosmetykami. Często zdarza się, że oba te czynniki idą w parze, ale jednak do najważniejszych zalicza się nadreaktywność naczyń krwionośnych skóry i zaburzoną funkcję bariery naskórkowej. Dlatego występowanie skóry wrażliwej w dużej mierze zależy od osoby, która posiada te skłonności i predyspozycje.
Objawy – skóra twarzy
Objawy skóry wrażliwej mogą obejmować różne części ciała, jednak najczęściej występują głównie na skórze twarzy, ponieważ:
– jest narażona na ciągłe działanie różnych czynników atmosferycznych ( wiatr, słonce, zimno, itp. ), jak również zanieczyszczeń środowiska,
– jest obficie unaczyniona w porównaniu z innymi częściami ciała,
– substancje chemiczne łatwiej przenikają przez warstwę rogową skóry,
– w skórze twarzy znajdują się pokłady histaminy.
Przeczytaj także: Wyprysk kontaktowy alergiczny.
Skóra wrażliwa a kosmetyki
W przypadku nietolerancji kosmetyków duże znaczenie ma zły dobór kosmetyków do danego rodzaju skóry, ponieważ duża część niechcianych reakcji wiąże się właśnie z niewłaściwym stosowaniem kosmetyków do pielęgnacji skóry.
Ważnym elementem w przypadku powstawania alergii kontaktowej, oprócz czasu kontaktu w jakim kosmetyk pozostawał na skórze i jak często był nakładany jest miejsce aplikacji. Na przenikanie różnych związków w głąb skóry duże znaczenie ma jej grubość, czyli im cieńszy naskórek tym większe narażenie na substancje drażniące – np. okolica oczu. Równie ważnym elementem jest też ilość mieszków włosowych i stan skóry w miejscu, w którym nakładamy kosmetyk – czy jest to zdrowa skóra, czy zmieniona chorobowo.
Jak zapobiegać?
Aby zminimalizować występowanie objawów związanych ze skórą wrażliwą należy unikać:
- substancji pochodzenia roślinnego,
- produktów, które zawierają silne środki zapachowe, kwas salicylowy, glikol propylenowy,
- mydeł, które powodują uszkodzenie bariery ochronnej skóry,
- tradycyjnych kolorowych kosmetyków.
Skóra wrażliwa – czynniki
Skóra wrażliwa jest delikatna i może jej zaszkodzić wiele czynników pochodzących z zewnątrz ze środowiska i które mają bezpośredni kontakt ze skórą. Czynniki można podzielić na:
- egzogenne, czyli pochodzące z zewnątrz: zmiany temperatur, wiatr, promieniowanie UV, ciepło, zimno.
- endogenne, czyli pochodzące z wewnątrz: stres, hormony.
dzielimy również na:
- środowiskowe – zanieczyszczenie powietrza, papierosy
- fizykalne – wiatr, gorąco, zimno, promieniowanie UV
- kontaktowe – alkohol, papierosy, kosmetyki
- psychiczne – stres
- hormonalne – menopauza
Pielęgnacja skóry wrażliwej i alergicznej
Skóra wrażliwa i alergiczna wymaga szczególnej pielęgnacji. Gdy skóra wykazuje nadreaktywność a objawy wskazują na toczący się stan zapalny, należy udać się do dermatologa i skonsultować przypadek, postępując zgodnie z zaleceniami.
W zależności od nasilenia objawów stosuje się miejscowe preparaty kortykosteroidowe, które pozwolą zwalczać stan zapalny. A kiedy objawy przybiorą łagodniejszą postać można stosować odpowiednie dermokosmetyki, które wspomagają leczenie i mogą być pomocne w pielęgnacji skóry wrażliwej. W zmniejszeniu stanu zapalnego pozytywne działanie mogą przynieść też doustne środki antyhistaminowe.
Podczas zaostrzenia objawów należy zrezygnować z nadmiernej pielęgnacji skóry i ograniczyć się do nawilżania.
Do mycia wrażliwej skóry twarzy można używać wody mineralnej, starannie ją osuszając bez pocierania ręcznikiem.
W pielęgnacji skóry wrażliwej nie zaleca się peelingów mechanicznych, wskazane są peelingi enzymatyczne.
Środki do pielęgnacji – jakie powinny być ?
Osoby z wrażliwą i alergiczną skórą mają wiele problemów odnośnie tego typu skóry, jednym z nich jest odpowiednie dobranie kosmetyku.
Głównym zadaniem środków do pielęgnacji skóry wrażliwej powinna być przede wszystkim ochrona przed działaniem zewnętrznych czynników drażniących. Ponadto powinny odbudowywać barierę ochronną naskórka i regenerować uszkodzoną skórę. Dlatego baza produktu powinna składać się z substancji, które występują naturalnie w skórze, albo ich zamienniki takie jak np. ceramidy, skwalen.
Środki do pielęgnacji powinny zawierać także składniki nawilżające, do których należą kwas hialuronowy czy NMF ( naturalne czynniki nawilżające ). Kosmetyki do pielęgnacji skóry wrażliwej i alergicznej mogą a nawet powinny zawierać w swoim składzie wodę termalną, która ma działanie łagodzące, kojące i pozytywnie wpływa na zmniejszenie zaczerwienień i podrażnień skóry. Powinny działać kojąco i posiadać działanie przeciwzapalne.
Ważnym elementem w pielęgnacji skóry wrażliwej i alergicznej są też niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe NNKT inaczej nazywane też kwasami niezbędnymi. Jest to grupa kwasów, których człowiek sam nie wyprodukuje, dlatego muszą być dostarczane z pożywieniem.
Do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych zaliczamy kwasy:
linolowy – omega-6
alfa-linolenowy – omega-3
gamma-linolenowy
arahidonowy
Preparaty na dzień i noc
Skóra wrażliwa w ciągu dnia jest ciągle atakowana przez różnego rodzaju substancje drażniące i czynniki atmosferyczne czy nawet pomieszczenia klimatyzowane, dlatego kosmetyki powinny mieć przede wszystkim działanie ochronne. Jednym z ważnych elementów ochrony skóry wrażliwej, jest ochrona przed promieniowaniem ultrafioletowym pochodzącym ze słońca jak również z lamp. Produkty stosowane w dzień powinny zawierać filtry UV – najlepiej mineralne, a także zawierające witaminę E ( tokoferol ), która wzmacnia barierę ochronną skóry.
Produkty powinny być dostatecznie tłuste i powinny zawierać naturalne oleje roślinne, które zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe ( olej z kiełków pszenicy, olej ze słodkich migdałów, olej jojoba, wiesiołka, ogórecznika ) odbudowują barierę i regenerują. Natomiast ceramidy, sterole, skwalen wzmacniają barierę lipidową skóry. Z kolei kwas hialuronowy wiąże wodę w skórze, nie wchłania się i tworzy na skórze warstwę ochronną.
Produkty dla skóry wrażliwej stosowane na noc powinny opierać się głównie na regeneracji skóry, na wzmacnianiu bariery naskórkowej, działaniu przeciwzapalnym i kojącym.
Produkty używane do mycia
Kosmetyki nie powinny zawierać substancji, które powodują podrażnienia i alergie, a są to między innymi substancje zapachowe i konserwanty.
Środki kosmetyczne powinny być produktami w płynie, pozbawione zapachu. Do skóry suchej najlepiej sprawdzają się mleczka czyszczące, a jeśli chodzi o skórę łojotokową odpowiednie będą łagodne syndety, które łatwo się zmywają, pozostawiając skórę czystą. Podobnie szampony do mycia włosów powinny być łagodne i bezpieczne.
Stosowane kremy w swoim składzie powinny zawierać składniki, które zapobiegają utracie wody i wzmacniają barierę naskórkową. Mogą to być na przykład silikony, wazelina lub gliceryna. Jeśli chodzi o konserwanty to stosuje się parabeny ponieważ mają niski współczynnik alergizacji. Jednak pomimo niskiego współczynnika alergizacji osoby uczulone na parabeny powinny się wystrzegać produktów zawierających je w składzie.
Osoby z wrażliwą i alergiczną skórą mogą mieć różne objawy i dlatego wymaga to indywidualnego programu i podejścia do pacjenta w celu eliminacji czynników nasilających objawy lub przyczyn powstania. Dlatego często zlecane są dodatkowe badania alergologiczne.
Makijaż
Do makijażu powinno się stosować produkty o właściwościach hipoalergicznych, które mają łagodne działanie i są pozbawione substancji drażniących. Pozwoli to uniknąć kontaktu ze środkami alergizującymi. Jednym z takich produktów są kosmetyki hipoalergiczne do makijażu, ponieważ są bezpieczne w użytkowaniu i nie posiadają substancji, które mogłyby zwiększyć wrażliwość skóry.