Alergia na nikiel
Alergia na nikiel jest najczęstszym uczuleniem kontaktowym w krajach rozwiniętych i występuje zwykle w czasie długiego kontaktu skóry z przedmiotem zawierającym ten pierwiastek. Nikiel to pierwiastek chemiczny, który jest powszechnie stosowany do produkcji lub wyrobu różnych przedmiotów codziennego użytku, i może występować w biżuterii, preparatach kosmetycznych, a także w żywności oraz w wielu innych produktach.
Nikiel jest również jednym z powszechnych alergenów a uczulenie na niego jest dość częste. Alergia na nikiel pojawia się u około 17% osób dorosłych i około 8% dzieci. Dlatego, aby ustrzec się przed niechcianymi objawami, osoby z alergią powinny unikać kontaktu skóry z niklem.
Alergia jest to nieprawidłowa odpowiedź układu odpornościowego na ataki różnych szkodliwych związków, stopów metali – w tym przypadku niklu, który w bezpośrednim kontakcie ze skórą bądź poprzez spożycie doprowadzi do wystąpienia objawów alergii na nikiel.
Alergia na nikiel – czym jest nikiel
Nikiel jest jednym z najczęściej występujących pierwiastków chemicznych, którego można znaleźć w glebie, wodzie, w niektórych produktach spożywczych oraz w przedmiotach codziennego użytku. I dlatego przez wzgląd na jego powszechność ciężko jest go wyeliminować z np. diety ze spożywanych pokarmów czy z własnego otoczenia.
Występuje jako składnik lub zanieczyszczenie w wielu różnych stopach metalu, znajduje się również w wodzie wodociągowej a także w wodzie gruntowej. Powoduje to zanieczyszczenie tym pierwiastkiem upraw warzyw czy owoców, szczególnie jeśli znajdują się w pobliżu zakładów przemysłowych. Dlatego osoby silnie nadwrażliwe mogą źle reagować na nikiel znajdujący się w takiej wodzie.
Uczulenie na metal – test na nikiel w przedmiotach
Przez wzgląd na to że bardzo ciężko jest usunąć nikiel ze środowiska osoby uczulonej, dlatego jeśli niema pewności czy dany przedmiot zawiera nikiel pomocą może okazać się test, który pozwoli ustalać czy nikiel występuje w danym przedmiocie.
Testy do identyfikacji niklu występują głównie w postaci płynu i zawierają specjalną substancję (dwumetyloglioksym). Dany przedmiot, który chcemy sprawdzić pokrywamy preparatem. Substancja zmienia barwę w kontakcie z przedmiotem, który uwalnia nikiel. Jest to dość prosta metoda na sprawdzenie czy przedmiot zawiera nikiel.
Czynniki ryzyka, które wywołują alergię na nikiel i może to być:
Wiek – nikiel często uczula dzieci, w młodym wieku łatwiej o rozwój alergii na nikiel, zwłaszcza przy częstym kontakcie z tym metalem.
Płeć – choć uczulenie na nikiel może dotyczyć każdej osoby w różnym wieku to kilkakrotnie częściej dotyka kobiet niż mężczyzn ze względu na częstsze noszenie biżuterii.
Zawód – alergia zawodowa jest dość rzadka, jednakże dotyczy osób mających częsty kontakt z niklem w miejscu pracy. Należą do nich np. kasjerzy – kontakt z monetami, osoby pracujące przy maszynach i konserwatorzy, a także dość często u galwanizerów.
Uczulenie na nikiel w rodzinie – jeżeli rodzice są uczuleni na nikiel, to ich dzieci są bardziej narażone na rozwój alergii.
Uczulenie na inne metale, reakcja krzyżowa – reakcję krzyżową daje nikiel z palladem, który znajduje zastosowanie w biżuterii i protezach dentystycznych i chirurgicznych.
Alergia na nikiel dzieli się na kontaktową lub pokarmową.
Kontaktowa – objawia się w postaci wysypki na skórze.
Pokarmowa – występuje po spożyciu pokarmu
Nikiel – w czym występuje?
Najczęstszą przyczyną rozwoju alergii na nikiel są przedmioty codziennego użytku, powszechnie używane, z którymi stykamy się na co dzień.
Lista przedmiotów, które zawierają nikiel:
Odzież
- metalowy zamek błyskawiczny,
- guziki,
- spinki,
- metalowe zapięcia,
- ćwieki,
- klamry od pasków.
Biżuteria
- kolczyki,
- klipsy,
- łańcuszek,
- sztuczna biżuteria,
- naszyjniki,
- pierścionki,
- bransoletki,
- paski do zegarków.
Rzeczy osobiste
- oprawki okularów,
- breloczek,
- długopis,
- szminki,
- klucze,
- rozruszniki serca,
- śruby ortopedyczne,
- protezy stomatologiczne,
- golarka,
- torebka,
- zapalniczka,
- wykończenia telefonów komórkowych.
Przedmioty codziennego użytku
- sztućce,
- naczynia,
- nożyczki,
- szpilki,
- naparstki,
- igły,
- metalowe części czajnika czy tostera,
- klamki,
- uchwyty od szafek.
Nikiel znajduje się również w monetach, różnych stopach metali, gwoździach, okuciach czy detergentach.
Produkty spożywcze zawierające nikiel
Objawy alergii na nikiel może spowodować również żywność bogata w ten pierwiastek. Dlatego osoby mające uczulenie na nikiel powinny wyeliminować produkty spożywcze zawierające nikiel ze swojej diety albo przynajmniej ograniczyć spożywanie tych produktów. Ponieważ spożycie produktów może skutkować pojawieniem się objawów reakcji alergicznej.
Wybrane produkty spożywcze zawierające nikiel:
- soja,
- soczewica,
- owies,
- orzechy nerkowca, ziemne, migdały,
- margaryna,
- ocet,
- konserwy,
- groch,
- herbata zielona, czarna,
- woda pitna,
- rośliny strączkowe,
- kakao, czekolada,
- kukurydza, kapusta, sałata, cebula,
- ser topiony,
- koncentraty pomidorowe i ketchupy,
- proszek do pieczenia,
- piwo, wino,
- owoce morza,
- banany, wiśnie, gruszki, brzoskwinie, suszone śliwki,
- warzywa i owoce hodowane w okolicy fabryk.
Ponadto małą ilość niklu zawierają produkty mleczne i pokarmy pochodzenia zwierzęcego.
Warto również wiedzieć że witamina C ogranicza wchłanianie tego pierwiastka, dlatego powinno się uzupełnić dietę produktami zawierającymi witaminę C.
Przeczytaj także: Alergia na mleko – objawy, przyczyny, rodzaje
Alergia na nikiel – objawy
Objawy uczulenia na nikiel najczęściej pojawiają się od około 12 do 48 godzin po kontakcie z przedmiotem zawierającym nikiel i pozostają przez cały okres kontaktu skóry z przedmiotem. Dlatego zmiany skórne z reguły występują w miejscu kontaktu skóry z przedmiotem zawierającym nikiel. Choć rzadko, to zmiany mogą również pojawić się w innym miejscu niewystawionym na kontakt. Zmiany na skórze uczulonych osób mogą objawiać się w postaci grudek, zaczerwienienia, pęcherzy oraz świądu czy łuszczenia się skóry.
Uczulenie na nikiel może objawiać się na różny sposób i może to być:
- alergiczne zapalenie spojówek (łzawienie, świąd i zaczerwienienie oczu),
- astma (problemy z oddychaniem, świszczący oddech, duszność),
- ogólnoustrojowa alergia na nikiel,
- alergiczne kontaktowe zapalenie skóry (pieczenie, zaczerwienienie, wyprysk kontaktowy),
- zapalenie śluzówki nosa (wodnista wydzielina, uczucie zatkanego nosa),
- nudności i wymioty (zjedzenie produktów spożywczych zawierających nikiel),
- pokrzywka.
Uczulenie na nikiel pojawia się nawet, jeżeli zawartość niklu w przedmiocie jest mała. Natomiast objawy powinny ustąpić, kiedy przerwiemy kontakt skóry z przedmiotem zawierającym nikiel.
Uczulenie może mieć różny przebieg i nasilenie, ponieważ w jednym przypadku będzie to tylko świąd a w innym pękanie skóry i rany. Dlatego jest to zależne od danej osoby i jej wrażliwości organizmu na nikiel.
W skrajnych przypadkach u osób silnie uczulonych objawem alergii na nikiel może być nawet wstrząs anafilaktyczny.
Alergia na nikiel – badania
W alergii na nikiel ważnym elementem jest wywiad lekarski i postawienie właściwej diagnozy. Dlatego badaniem zajmuje się lekarz alergolog a także lekarz dermatolog. Objawy (np. wysypka) uczulenia na nikiel mogą występować w miejscach, gdzie skóra ma kontakt z przedmiotem zawierającym nikiel. Alergia skórna, która powstała w wyniku kontaktu skóry z niklem jest dość charakterystyczna i w połączeniu z miejscem występowania oraz okolicznościami pozwala dokonać właściwej oceny.
W niektórych przypadkach zmiany nie są typowe jak przy uczuleniu na nikiel, dlatego lekarz alergolog może zlecić dalsze badania.
Testy na nikiel
W alergii na nikiel wykonuje się test płatkowy polega na nałożeniu na skórę pleców specjalnych płatków, które nasączone są alergenem o odpowiednim stężeniu i pozostawieniu ich na 48godzin. Następnie po odklejeniu płatków ocenia się reakcję skórną i w następnych dniach po 72 godzinach ponownie dokonuje się oceny.
Leczenie alergii na nikiel
Leczenie alergii na nikiel, polega przede wszystkim na unikaniu kontaktu z tym pierwiastkiem, czy to w diecie, kosmetykach czy w ograniczaniu kontaktu z przedmiotami zawierającymi nikiel. Niestety jest to dość ciężkie, ponieważ nikiel występuje powszechnie w różnych przedmiotach codziennego użytku.
Natomiast, jeżeli już dojdzie do rozwoju reakcji alergicznej, leczenie dolegliwości i powstałych objawów po kontakcie z tym pierwiastkiem, opiera się na łagodzeniu objawów oraz leczeniu miejscowym i stosowaniu specjalnych kremów czy maści zawierających glikokortykosterydy, które podane miejscowo łagodzą objawy reakcji uczuleniowej.
W przypadku ciężkiego przebiegu reakcji alergicznej podaje się glikortykosterydy doustne.
Dodatkowo stosuje się również leki przeciwhistaminowe, które hamują wydzielanie histaminy i dzięki temu łagodzą objawy uczulenia.
Dobrze sprawdzają się także emolienty, stosowane na skórę, ponieważ skóra jest przeważnie sucha i szorstka ze skłonnością do pękania.
Alergia na nikiel – jak sobie radzić?
Przez wzgląd na pospolitość występowania tego metalu, uczulenie na nikiel jest dość dokuczliwe. Dlatego, co warto zrobić aby uniknąć kontaktu z niklem?
Podstawowym podejściem do alergii jest unikanie produktów zawierających nikiel albo stosowanie zamienników.
Można na przykład używać zamienników (np. plastikowych), które nie zawierają niklu, oczywiście jeśli to możliwe.
- zamiast metalowej części garderoby (metalowy zamek błyskawiczny, guzik, metalowe zapięcie) wymień na plastikowy,
- metalowy pasek do zegarka, zastąp plastikowym albo skórzanym,
- metalowe oprawki okularów wymień na plastikowe,
- jeśli masz częsty kontakt z monetami (np. kasjer), warto stosować rękawiczki,
- można również pomalować lakierem bezbarwnym przedmiot, który styka się ze skórą.
Osoby uczulone na nikiel powinny poinformować lekarza o schorzeniu przed wszczepieniem lub założeniem np. protezy stomatologicznej czy implantów. Ponieważ przedmioty te mogą zawierać nikiel i mogą być przyczyną odrzucenia protez dentystycznych lub implantów ortopedycznych.
Alergia na nikiel – dieta
Wybrane produkty spożywcze, które są stosunkowo bezpieczne w diecie u osób mających alergię na nikiel:
- pieczarki,
- ziemniaki,
- jaja,
- papryka,
- mleko,
- jabłka.
Ponadto warto dokładne myć owoce i warzywa a obróbka termiczna produktów spożywczych powinna być w garnkach bez zawartości niklu.
Ciężko jest wyeliminować nikiel, najlepszym jednak sposobem aby uniknąć uczulenia na nikiel jest eliminacja przedmiotów, które uwalniają nikiel w ilości wystarczającej do rozwoju alergii. Ograniczenie pozytywnie wpływa na przebieg alergii, dlatego ważna jest również dieta.
Pomimo że alergia na nikiel jest uciążliwa, to można doprowadzić do wycofania się symptomów lub ich ograniczenia. Aczkolwiek konieczne jest jednak unikanie kontaktu z alergenem a w przypadku alergii spowodowanej pokarmem zastosowanie właściwej diety.