Co to jest alergia wziewna?
Reakcje alergiczne mogą być wywołane przez różne alergeny, z którymi stykamy się na co dzień. Mogą to być alergeny pokarmowe, alergeny kontaktowe jak również alergeny wziewne, które znajdują się w powietrzu i dostają się do organizmu drogą wziewną, przez które to powstaje alergia wziewna. Mogą to być różnego rodzaju pyłki traw, krzewów, drzew, jak również alergeny roztoczy kurzu domowego oraz alergeny pleśni, grzybów czy sierść zwierząt domowych. Alergeny wziewne mogą powodować szereg różnego rodzaju objawów i chorób alergicznych.
Alergeny wziewne
Są to substancje niewidoczne gołym okiem, unoszące się w powietrzu, wszechobecne, różnego rodzaju pyłki roślin, alergeny zwierząt domowych pleśni czy alergeny kurzu ( alergia na kurz ), które wnikają do organizmu drogą wziewną. Alergia na te alergeny może przyczynić się do rozwoju wielu uporczywych objawów ze strony układu oddechowego lub nawet może objawić się w postaci alergii skórnej czy zapalenia spojówek. Alergie wziewne mogą pojawić się w każdym wieku u dzieci a także u dorosłych.
Do najbardziej znanych objawów alergii wziewnych zaliczamy:
- astmę oskrzelową – kaszel, świszczący oddech, duszność,
- alergiczny nieżyt nosa – wydzielina z nosa, kichanie,
- alergiczne zapalenie spojówek – przekrwienie oczu, obrzęk, łzawienie.
Należy jednak wziąć pod uwagę, że podobne objawy, niekoniecznie mogą być spowodowane alergenami inhalacyjnymi.
Dlatego ważne jest aby udać się do lekarza specjalisty w celu przeprowadzenia diagnostyki.
Alergia wziewna – objawy
Do najbardziej charakterystycznych objawów alergii wziewnej pochodzących ze strony układu oddechowego zaliczamy:
Kaszel – suchy, uciążliwy i męczący, bez objawów przeziębienia ( np. gorączki ) może być objawem alergii na roztocze kurzu domowego lub alergii na różnego rodzaju pyłki.
Katar – obfity, wodnisty wyciek z nosa, wydzielina jest zwykle przejrzysta, uczucie zatkanego nosa, kichanie z różną częstotliwością i intensywnością. Są to główne objawy alergii na pyłki roślin.
Może wystąpić również:
Alergiczne zapalenie spojówek – obfite łzawienie oczu, obrzęk i swędzenie skóry powiek, nadwrażliwość na światło, zaczerwienienie oczu, typowe objawy dla alergii na pyłki roślin.
Ponadto mogą pojawić się dolegliwości takie jak:
- uczucie ogólnego zmęczenia ( przewlekłe zmęczenie ),
- rozdrażnienie,
- problemy z koncentracją i snem,
- drapanie w gardle,
- duszności,
- ból głowy,
- stan zapalny zatok,
- problemy skórne ( świąd, pokrzywka, zaczerwienienie ),
- rzadziej ( wymioty, biegunka ),
- nawet podwyższona temperatura.
Alergia wziewna a astma
Objawy takie jak:
- ucisk w klatce piersiowej,
- świszczący oddech,
- duszność ( uczucie braku powietrza ) przeważnie po wysiłku i w nocy,
- kaszel,
mogą być sygnałem, że nieleczona alergia wziewna może przejść z alergii wziewnej w astmę oskrzelową.
Objawy uczulenia a pora roku
W zależności od substancji alergennej na jaką jesteśmy uczuleni, objawy alergii wziewnej mogą utrzymywać się przez cały rok lub występować w jego określonych porach – alergia całoroczna lub sezonowa.
Objawy alergii wziewnej, które utrzymują się przez cały rok a nasilają się w okresie zimowym, ponieważ rzadziej wietrzymy mieszkanie, mogą być spowodowane alergenami domowymi ( np. roztocza kurzu domowego czy sierść zwierząt domowych ).
Natomiast objawy, które pojawiają się o określonych porach roku spowodowane są okresem pylenia danej rośliny.
U osób uczulonych na pyłki objawy alergii wziewnej mogą przebiegać łagodnie lub ulegać zaostrzeniu, a jest to zależne od różnych czynników: klimat suchy, gorący, zimny.
Alergia wziewna – co i kiedy najczęściej uczula
W przypadku alergii wziewnej najczęściej rozpoznawalną jest alergia na pyłki:
drzew – olcha ( luty – kwiecień ), brzoza ( kwiecień – maj ), leszczyna ( styczeń – kwiecień )
traw ( maj – październik ) – kupkówka pospolita, rajgras, tymotka łąkowa
zbóż ( początek lata ) – żyto
chwastów ( lipiec – wrzesień ) – babka lancetowata, bylica , szczaw, komosa.
Przyczyny powstawania alergii wziewnych
Roztocze kurzu domowego
Do głównych alergenów domowych zaliczamy odchody roztoczy kurzu domowego, czyli tzw. kulki kałowe. Wysuszone rozpadają się na drobniejsze cząsteczki, które z łatwością unoszą się w powietrzu i osiadają praktycznie wszędzie, na meblach, dywanach, zasłonach, jednak najwięcej jest ich w łóżku. Dają się we znaki przez cały rok, a w okresie zimowym są bardziej uciążliwe ponieważ ogrzewamy i rzadko wietrzymy mieszkania. Roztocze są przyczyną problemów zdrowotnych u połowy osób z alergią wziewną.
Alergeny zwierzęce
Objawy alergii mogą wywołać także alergeny zwierzęce i są to: sierść, naskórek, ślina, mocz, pióra. A charakterystyczne objawy spowodowane kontaktem ze zwierzętami domowymi to: swędzenie, wydzielina z nosa, kichanie, ból głowy, zaczerwienione oczy.
Zarodniki grzybów pleśniowych
Alergenem mogą być także zarodniki grzybów pleśniowych, które lubią ciepłe i wilgotne, niewietrzone pomieszczenia ( np. łazienka ), znajdują się także w ziemi roślin doniczkowych, spleśniałych owocach, warzywach. Występują cały rok, a ich szczególnie wysokie stężenie występuje w okresie jesiennym.
Oczywiście wymienione alergeny są najpopularniejszymi, a lista alergenów wziewnych jest o wiele dłuższa.
Duży wpływ na powstawanie alergii ma powietrze miejskie, ponieważ zawiera różne szkodliwe związki. To z kolei powoduje osłabienie układu odpornościowego i podrażnia błony śluzowe przez co prowadzi do łatwego przenikania alergenów.
Alergia wziewna – diagnoza i leczenie
Diagnoza
Aby leczenie alergii wziewnej miało sens i przyniosło pożądany efekt należy postawić prawidłową diagnozę ponieważ jest podstawą właściwego leczenia. Dlatego należy się zapoznać z kalendarzem pylenia co pozwoli wyeliminować pewne alergeny i zawęzić krąg poszukiwań, ponieważ rozpoznanie alergenu jest kluczowe w leczeniu alergii wziewnej.
Diagnozę stawia lekarz alergolog na podstawie przeprowadzonego wywiadu z pacjentem, testów skórnych oraz wykonaniu badania krwi ( stężenie swoistych IgE we krwi ).
Leczenie
Alergia wziewna – leki na alergię
Leki przeciwhistaminowe – preparaty te łagodzą objawy alergii wziewnej blokując działanie histaminy.
Glikortykosteroidy – mają działanie przeciwzapalne, występują pod postacią środków donosowych, doustnych, wziewnych, lub w postaci maści.
Odczulanie – jest to przyzwyczajenie układu immunologicznego do alergenu, który podawany jest w różnej postaci ( np. krople, tabletki ), w dawkach stopniowo wzrastających. Jest to długi proces, jednak zastosowanie immunoterapii daje duże szanse na ustąpienie objawów lub ich znaczne zminimalizowanie.
Ważne jest aby leki na alergię wziewną były przyjmowane w porozumieniu z lekarzem i w dawkach jakie zaleci.
Bagatelizowanie alergii wziewnej może sprzyjać zapaleniom gardła, zatok czy uszu, może się też zdarzyć że osoba uczulona na jeden alergen po kilku latach może być uczulona na inne alergeny. Albo co gorsza może przybrać postać astmy.
Alergia wziewna – reakcje krzyżowe
Alergia wziewna może reagować krzyżowo, z niektórymi produktami żywnościowymi, innymi słowy alergia krzyżowa. Polega na tym, że osoba, która jest uczulona na jeden alergen może mieć niepożądane objawy po kontakcie z innym alergenem. Wynika to z dużego podobieństwa w budowie alergenów i dlatego występują reakcje zwane krzyżowymi.
Przykładowo osoby uczulone na:
– pyłki brzozy – powinny wystrzegać się: jabłek, kiwi, brzoskwiń, orzechów (włoskie, laskowe ), czereśni, marchwi, pomidorów, śliwek,
– pyłki traw – powinny wystrzegać się: zielonego groszku, fasoli, soczewicy,
– roztocze – owoce morza ( np. krewetki ),
– pyłki bylicy – powinny uważać na takie pokarmy jak: pietruszka, seler, banany, melon, szczypiorek.
Alergia wziewna jak sobie radzić
Najlepszym i podstawowym zaleceniem a zarazem najtrudniejszym sposobem na zapobieganie wystąpieniu reakcji alergicznej jest unikanie kontaktu z alergenem. Jednak nie zawsze da się w pełni wyeliminować alergeny z otoczenia osoby uczulonej, ale przynajmniej można ograniczyć ich występowanie lub kontakt. Co z kolei zmniejszy ryzyko wystąpienia reakcji uczulających.
Roztocze
Ważnym elementem w walce z roztocze kurzu domowego jest częste i regularne sprzątanie mieszkania w celu ograniczenia gromadzenia się kurzu. Należy zrezygnować z dywanów, zwłaszcza z tych z grubym włosiem, ciężkich zasłon, z rzeczy, które gromadzą kurz. Często zmieniaj pościel ponieważ właśnie w pościeli jest ich najwięcej.
Pleśń
Lubi ciepło i wilgoć dlatego często wietrz mieszkanie, kuchnię a zwłaszcza łazienkę, nie dopuszczaj do ich zawilgocenia.
Alergeny roślinne
Okres pylenia dla danej rośliny jest różny, jednak największe stężenie pyłków występuje w słoneczne i wietrzne dni. Dlatego ważne jest zapoznanie się z kalendarzem pyleń roślin, który pokazuje w jakim okresie pyli dana roślina i którego obszaru kraju to dotyczy. W okresie intensywnego pylenia zrezygnuj lub ogranicz wychodzenie z domu, jeśli musisz to wcześnie rano lub zaraz po deszczu. Po powrocie umyj ręce i twarz, a najlepiej weź prysznic, następnie zmień odzież, ponieważ pyłki osiadają na ubraniu i włosach. Gdy wietrzysz mieszkanie zawieś wilgotne firanki a na noc zamknij okno.
Alergeny zwierzęce
Unikaj kontaktu i nie wpuszczaj zwierząt domowych przynajmniej do sypialni.
Przeczytaj także: Alergia na kota
Domowe sposoby
Jednym ze sposobów w walce z objawami alergii jest witamina C, która ma właściwości antyhistaminowe co pomaga w zwalczaniu nieprzyjemnych objawów alergii. Dlatego, suplementacja i dieta bogata w witaminę C jest pomocna w zmaganiu się z alergią wziewną.
Z owoców bogatych w witaminę C ważna jest czarna porzeczka, natomiast czosnek także jest pomocny, ponieważ posiada właściwości przeciwzapalne.
Pomimo tego że alergia wziewna to głównie pyłki roślin to pomocne na alergię mogą okazać się:
Dziurawiec zwyczajny – zawiera witaminę C jak również witaminę A i posiada działanie bakteriobójcze.
Rumianek – obniża poziom histaminy, przy czym należy na niego uważać ponieważ jest silnie uczulający.
Pokrzywa – obniża poziom histaminy, posiada witaminę C i żelazo, ma działanie przeciwzapalne, przy czym reakcje wywołane pokrzywą są rzadkie.
Ważne jest aby osoba znała alergen na który jest uczulona, ponieważ pozwoli to w dużej mierze kontrolować chorobę, co spowoduje że objawy nie będą tak uciążliwe.