Uczulenie na słońce (alergia)
Uczulenie na słońce (alergia), jest to nadwrażliwość organizmu na promieniowanie słoneczne, przez które na skórze pojawiają się objawy charakterystyczne dla alergii skórnych. Czyli różnego rodzaju plamy, zaczerwienienia, pęcherzyki, którym może towarzyszyć swędzenie czy pieczenie.
Wpływ słońca na organizm
Dzięki promieniom słonecznym w skórze wytwarza się witamina D3, która ma zbawienne działanie, ponieważ wzmacnia odporność organizmu chroniąc go przed różnymi infekcjami. Oczywiście jeżeli zażywamy kąpieli słonecznych z umiarem.
Oprócz dobroczynnego wpływu promieni słonecznych na organizm, mogą one mieć także negatywny wpływ, zwłaszcza dla osób, uczulonych na słońce. Z powodu nadwrażliwości organizmu na promieniowanie UV mogą wystąpić różne objawy, które są charakterystyczne dla alergii skórnych. Dlatego może to być szereg zmian skórnych takich jak na przykład zaczerwienienia skóry, wysypka pęcherzyki, guzki czy złuszczanie się naskórka. Oprócz objawów skórnych mogą wystąpić także objawy ogólnoustrojowe między innymi dreszcze, gorączka, złe samopoczucie, ból głowy.
Fotodermatozy – co to jest? Rodzaje
Fotodermatozy jest to grupa schorzeń wywołanych przez promieniowanie UV.
Uczulenie na słońce (alergia) dzieli się na fotodermatozę idiopatyczną tzw. samoistną, jak również fotodermatozę egzogenną. Z kolei fotodermatozę egzogenną dzielimy na odczyn fotoalergiczny i odczyn fototoksyczny.
Fotodermatoza idiopatyczna ( samoistna )
Fotodermatoza idiopatyczna (samoistna), czyli innymi słowy uczulenie na słońce, występuje na ogół po pierwszym kontakcie ze słońcem i z reguły po paru minutach, w miejscach wystawionych na promieniowanie UV .
Okres, w jakim skóra jest najbardziej narażona na światło słoneczne to wiosna i wczesne lato, zwłaszcza, podczas silnie nasłonecznionych dni. Warunki takie sprzyjają występowaniu uczulenia na słońce, ponieważ po zimie organizm jeszcze nie wytworzył właściwej ilości barwnika i posiada jeszcze jego niewystarczający poziom. Barwnik ten to, melanina, która chroni przed szkodliwym działaniem promieni ultrafioletowych.
Zmiany skórne, które są charakterystyczne dla fotodermatozy idiopatycznej to np.: pokrzywka słoneczna, młodzieńcza osutka wiosenna, świerzbiączka letnia czy osutki świetlne.
Fotodermatoza egzogenna
Fotodermatoza egzogenna powstaje w wyniku kontaktu z substancją, która uwrażliwia organizm na promienie słoneczne.
W fotodermatozie egzogennej wyróżnia się odczyn fotoalergiczny i odczyn fototoksyczny.
Odczyn fototoksyczny
Odczyn fototoksyczny – jest to odczyn, który występuje po jednoczesnym zadziałaniu substancji uczulającej i promieniowania UV.
Uczulenie na słońce mogą spotęgować, substancje chemiczne zawarte w kosmetykach, jak również przyjmowanie niektórych leków lub nawet ziół. W przypadku reakcji fototoksycznej powinno się unikać stosowania dezodorantów czy perfum, ponieważ zawierają substancje chemiczne i w reakcji z promieniowaniem UV mogą powodować podrażnienia.
Substancje światłouczulające, powodujące reakcję fototoksyczną mogą znajdować się np. w:
- kosmetykach – dezodoranty w sprayu, perfumy, płyny po goleniu,
zmiany występują w miejscach, gdzie kosmetyk był stosowany,
- lekach – przeciwbólowych, antykoncepcyjnych, niektórych antybiotykach, przeciwgrzybicznych, moczopędnych,
także, preparaty ziołowe z dziurawca,
zmiany występują z reguły w miejscach wystawionych na słońce,
- roślinach – dziurawiec, komosa biała, barszcz zwyczajny,
zmiany najczęściej występują na podudziach.
Reakcja fototoksyczna może wystąpić, u każdej osoby, jeżeli zostanie spełniony warunek, czyli promienie UV wejdą w reakcję z substancją chemiczną. Występuje od paru minut do paru godzin w miejscach wystawionych na słońce, a ustępuje po usunięciu szkodliwej substancji.
Odczyny fotoalergiczne
Przyczyną wystąpienia reakcji fotoalergicznej jest spożycie substancji światłouczulających, do których mogą należeć niektóre leki, a nawet zioła. Dlatego spożycie takiej substancji może spowodować nadwrażliwość na słońce, a układ immunologiczny źle rozpoznaje własne komórki skóry traktując je jako obce. W konsekwencji czego występuje stan zapalny, który mija po usunięciu czynnika uczulającego.
Inne czynniki ryzyka
Po zabiegach kosmetycznych zwłaszcza (np. peelingi) przeciwwskazaniem jest opalanie się, jak również wystawianie twarzy na działanie promieni słonecznych.
Leki i substancje fotouczulające
Substancje fotouczulające, które mogą występować w kosmetykach to np.:
- barwniki,
- alkohol,
- olejki eteryczne,
- substancje zapachowe,
- środki przeciwbakteryjne.
również niektóre zioła mogą uwrażliwiać w kontakcie z promieniami UV np.:
- ruta,
- bergamota,
- dziurawiec.
Niektóre leki, które mogą zwiększyć ryzyko uczulenia to leki:
- moczopędne,
- hormonalne,
- na nadciśnienie tętnicze,
- antybiotyki,
- przeciw cukrzycy,
- przeciwpadaczkowe,
- antydepresanty,
- tabletki antykoncepcyjne,
- przeciwzapalne, przeciwbólowe.
Nawet spożywanie niektórych ziół, jak np. dziurawiec może zwiększać wrażliwość na promienie słoneczne.
Przez wzgląd na leki, które mogą powodować uczulenie na słońce i nieważne czy leki przyjmowane są na stałe czy doraźnie, dlatego zawsze należy zapoznać się z ulotką dołączoną do lekarstwa.
Przeczytaj także: Atopowe zapalenie skóry (AZS)
Uczulenie na słońce ( alergia ) – przyczyny
Przyczyny wystąpienia objawów alergii słonecznych mogą być różne, począwszy od typowego uczulenia na słońce, gdzie alergia występuje samoistnie po ekspozycji skóry na działanie promieni, aż po uczulenie (alergia), które spowodowane jest jednoczesnym działaniem promieniowania UV i substancji uczulających, powodujących w konsekwencji nadwrażliwość i nieprzyjemne objawy.
Uczulenie na słońce – objawy
Objawy alergii słonecznej występują podczas ekspozycji skóry na promienie ultrafioletowe. Tym objawy będą silniejsze im dłużej przebywamy na słońcu. Dlatego części ciała na których zazwyczaj występują zmiany skórne to te, które są najbardziej wystawione na działanie promieni UV, czyli dekolt, szyja, przedramiona, ramiona, kark.
Fotodermatoza idiopatyczna
W przypadku fotodermadozy idiopatycznej mogą wystąpić objawy zaczerwienienia, pęcherzyki a także swędzenie. Występują bezpośrednio po kontakcie i w miejscach wystawionych na działanie światła słonecznego. Osoba uczulona na ten rodzaj fotodermatozy może odczuwać również ogólne złe samopoczucie czy gorączkę.
Odczyn fototoksyczny
Natomiast jeśli chodzi o odczyny fototoksyczne, to mogą objawiać się w postaci pęcherzy, opuchlizny, rumienia, a odczucia subiektywne jakie mogą występować to np. pieczenie, bolesność. I pojawiają się od razu albo dopiero po paru godzinach.
Odczyn fotoalergiczny
Odczyny fotoalergiczne – objawy uczulenia mogą pojawić się w postaci grudek, wysypki, którym towarzyszy swędzenie. Mogą również powodować wyprysk i powstają od 24 do 48 godzin po kontakcie skóry wrażliwej ze słońcem, występują najpierw na obszarze wystawionym na działanie promieniowania słonecznego z tendencją do rozprzestrzeniania się.
W przypadku tych fotodermatoz, mogą również występować ogólnoustrojowe objawy uczulenia na słońce takie jak:
- ból głowy,
- biegunka,
- gorączka,
- złe samopoczucie,
- dreszcze.
W większości przypadków objawy pojawiają się do 48h po przebywaniu na słońcu i mogą one świadczyć o uczuleniu.
Uczulenie na słońce – jak leczyć
Najlepszym sposobem na alergie na słońce jest unikanie alergenu powodującego nadwrażliwość i/lub promieni słonecznych. Niestety jest to trudne do wykonania.
Leczenie alergii na słońce, wymaga wizyty u lekarza, ponieważ istnieje prawdopodobieństwo kolejnych nawrotów alergii, która nie ustąpi samoistnie a nieleczona z czasem może się nasilać.
Jeżeli wystąpiły niepokojące objawy po wystawieniu skóry na słońce warto udać się do lekarza dermatologa, który ustali czy jest to alergia na promieniowanie słoneczne czy może jest to reakcja fototoksyczna na jakąś substancję stosowaną w kosmetyku lub w leku i wdroży schemat leczenia.
Jeżeli jest to alergia wywołana czynnikami fotoalergicznymi bądź fototoksycznymi należy zidentyfikować czynnik odpowiedzialny za wystąpienie objawów i go usunąć.
Co na uczulenie na słońce
Aby złagodzić objawy alergii, dobrze sprawdzają się leki przeciwhistaminowe przyśpieszają znikanie uciążliwych zmian na skórze, łagodzą swędzenie i zmniejszają stan zapalny.
W przypadku zmian skórnych, pomocne są także kremy nawilżające i natłuszczające skórę, a w ciężkich objawach alergii, lekarz może zalecić kremy z glikokortykoidami.
Dobre efekty daje odczulanie, czyli naświetlanie skóry falami o odpowiedniej długości, tzw. fotochemioterapia.
Uczulenie na słońce – jak sobie radzić
Osoby, które są uczulone na słońce, powinny pamiętać o ochronie przed promieniowaniem słonecznym. Dlatego wskazaniem dla skóry wrażliwej alergików jest noszenie ubrań zasłaniających ciało czyli spodnie, bluzki z długim rękawem, najlepiej luźnych i jednocześnie przewiewnych. Pomocny jest także kapelusz czy nawet parasolka a na nieosłonięte części ciała należy stosować kremy z odpowiednim filtrem przeciwsłonecznym. Natomiast osoby z jasną karnacją powinny stosować kremy z wyższym filtrem ochronnym, krem powinien być stosowany na około pół godziny przed wyjściem z domu a następna aplikacja kremu powinna być zastosowana po upływie około dwóch godzin. Krem z filtrem UV należy nałożyć także zaraz po wyjściu z wody, ponieważ woda osłabia jego działanie.
Na złagodzenie objawów, można zastosować zimne okłady, które powinny przynieść ulgę, jak również okłady z zsiadłego mleka.
Preparaty po opalaniu, nawilżają i łagodzą objawy, np. aloes, a także pianki regenerująco-łagodzące zawierające panthenol.
Pomocne jest też picie wapna, które wycisza i odczula, natomiast selen – posiada działanie przeciwutleniające i ochronne.
Pomimo że alergia na słońce może dać się we znaki, to poprzez odpowiednie działania i stosowanie się do zaleceń lekarza daje pozytywne efekty w zminimalizowaniu uciążliwych objawów. A spędzanie wolnego czasu na słońcu jest możliwe.